Werbena lekarska (Verbena officinalis L.) jest klasyfikowana do rodziny Verbenaceae – Werbenowate. Zamiennymi nazwami dla Werbeny lekarskiej są werbena pospolita lub witułka lekarska.

 

Czym jest werbena i jakie są jej właściwości?

 

Verbena officinalis jest rośliną leczniczą, stosowaną w tradycyjnej etnomedycynie na terenie Europy, Ameryki Północnej i Azji. Surowcem farmakopealnym jest ziele werbeny lekarskiej, które zawiera kilka różnych grup związków fitochemicznych wykazujących aktywność biologiczną m.in.: irydoidy (werbenalina), glikozydy fenylopropanoidowe (werbaskozyd), flawonoidy, kwasy fenolowe oraz terpeny.

Jako najważniejsze związki fitochemiczne, które odpowiadają za właściwości lecznicze werbeny lekarskiej wymienia się werbenaline oraz werbaskozyd (nazywany również jako akteozyd). Farmakopea Polska określa standaryzację ziela werbeny na zawartość werbenaliny (określana także jako werbenalozyd).

Ziele Verbena officinalis jako surowiec o właściwościach sekretolitycznych oraz wykrztuśnych stosuje się pomocniczo w leczeniu ostrych i przewlekłych stanów zapalnych zatok. W badaniach z udziałem człowieka potwierdzono, że odwar z ziela werbeny wykazał skuteczność w łagodzeniu przewlekłego zapalenia dziąseł.

Werbena lekarska jest również zatwierdzonym przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (European Food Safety Authority – EFSA) składnikiem suplementów diety. Autoryzowane przez EFSA oświadczenie zdrowotne dla Verbena officinalis dotyczy aktywności antyoksydacyjnej. Werbena lekarska pomaga w ochronie komórek i tkanek przed uszkodzeniami wywołanym stresem oksydacyjnym.

 

Jak stosować werbenę?

 

Warunki użytkowania Verbena officinalis określone przez EFSA uwzględniają:

• Herbatkę przygotowaną z 1,5 g rozdrobnionego zioła Werbeny lekarskiej
• Napar stosowany w ilości 2-4 g/dzień
• Nalewka aplikowana w ilości 40 kropli 3 razy dziennie
• Ekstrakt płynny zalecany w ilości 2-4 ml/dzień

 

Zdecydowana większość preparatów zawierających ziele werbeny lekarskiej (lub ekstrakt) jest dostępna na rynku aptecznym jako suplementy diety w formie tabletek, saszetek z proszkiem (do rozpuszczania w wodzie i sporządzania roztworu do picia) lub syropów. W suplementach diety w postaci tabletek lub saszetek z proszkiem jest wykorzystywany ekstrakt z ziela Werbeny pospolitej w ilości od 20 mg do 60 mg w pojedynczej porcji. W Polsce tylko jeden preparat zawierający Verbena officinalis jest zarejestrowany jako lek roślinny w formie tabletek drażowanych lub kropli doustnych.

Stosowanie Verbena officinalis jest bezpieczne i nie odnotowano żadnych istotnych działań niepożądanych w trakcie przyjmowania. Nie należy używać ziela werbeny lekarskiej i preparatów zawierających ten surowiec w przypadku uczulenia na rośliny z rodziny Verbenaceae.

Verbena officinalis oprócz zastosowania w fitoterapii oraz suplementach diety, jest składnikiem kosmetyków. Wykorzystanie Werbeny lekarskiej w kosmetologii wynika z zawartości olejku eterycznego o specyficznym, przyjemnym aromacie.

 

Bibliografia:

1. Kubica P., et al. „Verbena officinalis (Common Vervain)–a review on the investigations of this medicinally important plant species.” Planta medica 2020, 86(17): 1241-1257.
2. Kubica P., et al. „Common vervain (Verbena officinalis L.)–botanical characteristics, chemical composition, therapeutic significance, studies on the biological activity and biotechnology researches.” Postępy Fitoterapii 2018, 19(3): 183-194.
3. Mohammed E., Grawish ME., Anees MM. Short-term effects of Verbena officinalis Linn decoction on patients suffering from chronic generalized gingivitis: Double-blind randomized controlled multicenter clinical trial.”Quintesence International (Berl) 2016, 47(6): 491-499.
4. https://efsa.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.2903/j.efsa.2010.1489