Zapalenie zatok przynosowych to choroba objawiająca się obrzękiem błon śluzowych zatok i utrudnionym odpływem zalegającej w nich wydzieliny. Jednym ze sposobów leczenia tego schorzenia, jest rozrzedzanie nadmiaru śluzu za pomocą leków sekretolitycznych. Jednym z nich jest acetylocysteina. 

Zapalenie zatok przynosowych to stan zapalny obejmujący błonę śluzową wyścielającą powierzchnię zatok. Rozwijający się obrzęk blokuje ujście zatok do jamy nosowej, tym samym uniemożliwiając odpływ wydzieliny. Taki stan chorobowy jest najczęściej wywoływany przez wirusy, bakterie i rzadziej grzyby. Jednocześnie w ostatnich latach wskazuje się na inny czynnik etiologiczny — nieprawidłowo leczoną bądź niezdiagnozowaną alergię. Do występowania stanów zapalnych w obrębie zatok może przyczynić się również skrzywienie przegrody nosa, a także bodźce zewnętrzne, takie jak dym papierosowy, czy zanieczyszczenie środowiska [1-3].

Zapalenie zatok — jak się objawia?

Zapalenie zatok przynosowych, niezależnie od czynnika je wywołującego, powoduje rozwój następujących objawów:

• niedrożność nosa;
• wyciek wydzieliny z nosa, spływającej po tylnej ścianie gardła;
• osłabienie lub utrata węchu;
• obrzęk tkanek miękkich w okolicach oczu;
• ból głowy, twarzy i górnych zębów.

Jeśli powyższe objawy ustępują w ciągu 4 tygodni, wówczas mamy do czynienia z ostrym zapaleniem zatok. W sytuacji, gdy symptomy utrzymują się 4-12 tygodni, wtedy określamy je mianem przewlekłego zapalenia zatok [1-3].

Jak leczy się zapalenie zatok?

W początkowych stadiach choroby warto posiłkować się domowymi sposobami walki z zapaleniem zatok. Zalecane się codziennie, kilkukrotne inhalacje, picie dużej ilości płynów oraz nawilżanie błony śluzowej nosa. Dodatkowo można zaopatrzyć się w specjalne zestawy do samodzielnego płukania zatok, które są dostępne w aptekach. Jeśli powyższe metody okazują się nieskuteczne, można wdrożyć właściwą farmakoterapię. Należy jednak mieć na uwadze, że leczenie zapalenia zatok przynosowych jest przede wszystkim leczeniem objawowym, łagodzącym uciążliwe symptomy choroby.

W leczeniu zapalenia zatok przynosowych stosuje się następujące grupy leków:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym: ibuprofen, naproksen;
• paracetamol o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym;
• leki obkurczające błonę śluzową nosa i zatok: ksylometazolina, oksymetazolina, pseudoefedryna;
• leki sekretolityczne i upłynniające wydzielinę: acetylocysteina [1-3].

Jak działa acetylocysteina?

Acetylocysteina jest lekiem sekretolitycznym i mukolitycznym. Upłynnia zalegającą w zatokach wydzielinę, zmniejsza jej lepkość, tym samym ułatwiając jej usunięcie. Jej działanie jest uzależnione od dawki leku oraz od podaży wody — stosowanie acetylocysteiny wymaga dużego spożycia płynów [4].

W jakich lekach występuje acetylocysteina?

Acetylocysteina może występować w różnych formach i pod różnymi nazwami handlowymi. Obecnie na rynku znajdują się poniższe preparaty.

Leki z acetylocysteiną dostępne bez recepty:

• ACC, tabletki musujące: 1 tabletka zawiera 200 mg acetylocysteiny;
• ACC Optima, tabletki musujące: 1 tabletka zawiera 600 mg acetylocysteiny;
• ACC Classic, roztwór doustny: 1 ml roztworu zawiera 20 mg acetylocysteiny;
• ACC Optima Active, proszek doustny: 1 saszetka zawiera 600 mg acetylocysteiny;
• Fluimucil Muko Junior, granulat: jedna saszetka (1 g) zawiera 100 mg acetylocysteiny;
• Fluimucil Forte, tabletki musujące: 1 tabletka zawiera 600 mg acetylocysteiny;
• Nacesis, tabletki musujące: 1 tabletka zawiera 600 mg acetylocysteiny;
• Acetylcysteinum Flegamina, tabletki musujące: 1 tabletka musująca zawiera 600 mg acetylocysteiny;

Leki z acetylocysteiną na receptę:

• Tussicom 200, proszek do sporządzania roztworu: 1 saszetka (5g) zawiera 200 mg acetylocysteiny;
• Tussicom 400, proszek do sporządzania roztworu: 1 saszetka (5g) zawiera 400 mg acetylocysteiny;
• Tussicom 600, proszek do sporządzania roztworu: 1 saszetka (5g) zawiera 600mg acetylocysteiny.

Bibliografia:

1. W. J. Fokkens, et al., Europejskie wytyczne na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa – EPOS 2012. Wersja kieszonkowa, Otorynolaryngologia 2013.
2. W. Hryniewicz, et al.,Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, 2016.
3. https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych (dostęp z dnia 22.02.2022)
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego ACC Optima