Leczenie zatok w główniej mierze opiera się na farmakoterapii. Stosowanie leków przeciwzapalnych i udrażniających drogi oddechowe jest kluczowym sposobem na pozbycie się nadmiernych zmian zapalnych obejmujących zatoki. Kiedy i dlaczego wykonuje się zabieg punkcji zatok? Jakich korzyści dostarcza? Czy punkcja zatok niesie za sobą powikłania poooperacyjne?

Punkcja zatok – co to za zabieg?

 

Zabieg nazywany punkcją zatok jest wykonywany w szpitalu bądź gabinecie laryngologicznym i wykonuje się go pod znieczuleniem miejscowym. Ten prosty zabieg jest wykonywany głównie u pacjentów, u których dotychczasowe leczenie farmakologiczne nie przyniosło pożądanych rezultatów, a nadmiernie nagromadzona ropna wydzielina nadal upośledza prawidłową drożność dróg oddechowych. Lekarz wprowadza cienką igłę do światła zatoki, co przy pomocy strzykawki pozwala na odciągnięcie przesadnie zalegających pokładów wydzieliny. W ten sposób specjalista może całkowicie oczyścić śluzówkę zatok i pozbyć się nadprogramowej ilości wydzieliny, która nie tylko prowadzi do ucisku błony śluzowej, ale i nasila zmiany zapalne i prowokuje do rozwoju wtórnych infekcji.

Punkcja jest także dodatkowym sposobem na wprowadzenie leków na zatoki. Iniekcja światła zatok umożliwia aplikację środków farmakologicznych, które pozwalają zredukować obrzęk, skurczyć naczynia krwionośne oraz przywrócić właściwe warunki anatomiczno-funkcjonalne. Na drodze punkcji można wprowadzić zarówno zatoki, jak i oczyszczający roztwór soli fizjologicznej.

Gdzie i kiedy wykonywać punkcje zatok?

 

Mówiąc o zabiegu punkcji zatok, przeważnie ma się na myśli nakłucie zatok szczękowych. Zazwyczaj interwencja chirurgiczna wynika z ostrego stanu zapalnego, któremu towarzyszą wyjątkowo uciążliwe objawy np. ból zęba, ból w obrębie szczęk, gorączka, trudności z jedzeniem, mocno uszkodzona śluzówka czy przesadnie produkowana wydzielina oddechowa. W przypadku zatok szczękowych stosuje się znieczulenie miejscowe – głównie błony śluzowej nosa – a cały zabieg jest krótki, bo trwa zaledwie kilka minut.

Zgoła inaczej wygląda problem zlokalizowany w zatokach czołowych. Wykonanie punkcji w tym miejscu jest znacznie trudniejszym zabiegiem, co wynika z głębokiego położenia zatok. Dlatego też lekarze przeprowadzają punkcję (tzw. punkcję Kuemel-Becka) w znieczuleniu ogólnym. Interwencja w tym typie punkcji wymaga, aby pacjent był hospitalizowany po zabiegu przez co najmniej 3 dni. Niejednokrotnie pacjentowi zostawia się sączkę, która usprawnia odpływ nagromadzonej wydzieliny oddechowej. W przypadku długotrwałych zmian zapalnych zatok czołowych niezwykle często proces chorobowy może mocno oddziaływać na błonę śluzową. Trwałe modyfikacje struktury mogą wymagać od specjalisty podjęcia decyzji o usunięciu fragmentów poddanych zmianom chorobowym.

Punkcja zatok a powikłania

 

Punkcja zatok szczękowych jest bezpiecznym zabiegiem, a skutki uboczne wynikające z przeprowadzonej interwencji są niezwykle rzadkie. Najczęściej zgłaszanymi powikłaniami są mniej bądź bardziej intensywne dolegliwości bólowe głowy, które przeważnie ustępują po kilku dniach. U niektórych pacjentów mogą pojawić się okazjonalne krwawienia z nosa, co zwykle stanowi następstwo naruszenia stanu błony śluzowej. Czasami punkcja może podrażnić zakończenia nerwowe, które powodują niewielki ból w obrębie określonych struktur np. zębów, języka.

Znacznie groźniejsze powikłania wynikają z nieleczenia zatok. Przeważnie są to poważniejsze zmiany zapalne np. oczu i nerwu wzrokowego, spojówek, opon mózgowych czy nerwu twarzowego.

Bibliografia:

1. Stręk P., et al. „Endoskopowe leczenie chorych z powikłaniami oczodołowymi zapaleń zatok przynosowych.” Przegląd Lekarski 2008, 65(5): 221-224.
2. https://dimedic.eu/pl/wiedza/punkcja-zatok-przy-zapaleniu-na-czym-polega-i-czy-boli
3. https://www.hellozdrowie.pl/punkcja-zatok-na-czym-polega-i-kiedy-sie-ja-wykonuje-jakie-sa-wskazania-do-przeprowadzenia-tego-zabiegu/